تحلیل سینوپتیکی سیل فروردین 1388 قم

چکیده سیل یکی از مخاطرات محیطی است که هر ساله خسارات فراوانی به بار می آورد. از آنجا که اغلب ویژگی های محیطی را می توان در ارتباط با الگوهای گردشی تبیین کرد، بررسی و تعیین الگوهای سینوپتیکی مولد سیلاب های مخرب اهمیت خاصی می یابد. در این تحقیق ابتدا از بررسی پیک دبی ایستگاه هیدرومتری شاد آباد ( که در پایین دست رود قمرود قرار دارد) ، روز 31 مارس 2009 بعنوان تاریخ شدیدترین سیل بعد از احداث سد 15 خرداد انتخاب شد.بعد از تعیین روز سیلاب ، این روز از نظر بارندگی مطالعه شد.بارش شهر قم را در دو ایستگاه سینوپتیکی قم و ایستگاه تبخیرسنجی سالاریه ( که داخل شهر قم می باشد) طی دوره آماری 88-1365 با استفاده از نرم افزار های اکسل و اسمادا مورد بررسی قرارگرفت . برای تحلیل سینوپتکی سیل مورد نظر، نقشه های سینوپتیکی (روزهای 27 مارس2009الی 1 آوریل 2009 ) در دو تراز سطح زمین و تراز(500 )هکتوپاسکال بصورت روزانه ساعتی ، در ساعت 0 گرینویچ و تصاویر ماهواره ای (روز قبل از وقوع سیل تا یک روز بعد از آن) از سازمان هواشناسی کشور دریافت شد و همچنین داده های رطوبت نسبی و نقشه های امگا و دما در دو سطح یاد شده ، از سایت ncep/ncar تهیه شد.ضمن بررسی سیستم فشار ، آنومالی موقعیت پرفشار جنب حاره ای و پرفشار قطبی در روز سیل نسبت به میانگین دراز مدت همان زمان بررسی شد. نتایج تحقیق نشان داد که رخداد بارش های شدید در قم در تراز 500 هکتوپاسکال، با حضور یک پشته عمیق در غرب دریای سیاه و حاکمیت یک سرد چال جوی بالایی در غرب منطقه که دارای حرکت کندی بوده، این ویژگی به همراه شدت بالا و دمای پایین ، ناپایداری حرارتی شدیدی در سطح زمین ایجاد کرده و زمینه ریزش باران سنگین روز سیل مورد بررسی را، فراهم آورده است. محور این سردچال جوی امتدادی شمالی جنوبی داشته که تا عرض 28 درجه شمالی و طول 48 تا 50 درجه شرقی گسترش یافته است . منبع رطوبتی این بارش سنگین ، بطور غالب ،دریای عمان و خلیج فارس تعیین گردید.در نقشه تراز 500 هکتوپاسکال در روز سیل ورتکس قطبی12 درجه آنومالی به سمت جنوب و پرفشار جنب حاره ای 8 درجه آنومالی به سمت جنوب نسبت به نقشه نرمال ماه مارس داشتند. کلمات کلیدی:تحلیل سینوپتیکی، سیل ، قم ، سردچال جوی، بارش سنگین.